KORONAVİRÜS SALGININDA İZMİR'DEKİ TEKSTİL İŞÇİLERİ RAPORU

Raporda özetle şu bilgilere yer verildi.:
Dünyada on binlerce insanı etkileyen korona virüsün sonuçları Türkiye’de açığa çıkmaya başladıkça devlet yetkililerinden bir dizi açıklama da duyar olduk. Alınan önlemlerden vb. bahsedilen bu açıklamaların ne derece yerine getirildiği bir tarafa, özellikle çalışma yaşamında işçilerin karşılaştığı riskler gün geçtikçe arttı. Fabrikalarda alınacak önlemler, sınırsız kaynağın aktarıldığı patronların insafına bırakıldı. “Çarklar dönsün” denilerek hala bırakılmaya devam ediliyor. Bundan kaynaklı işçilerin karşılaştığı riskleri ortadan kaldırmak, işçilerin can güvenliğini korumak için hiçbir ciddi önlem alınmadı, alınmıyor. Şimdilerde kimi fabrikalarda işçiler ya ücretsiz izne gönderiliyor ya da yıllık izinler kullandırılıyor. Bir kısmında ise işçi ücretleri Kısa Çalışma Ödeneği kapsamında işsizlik ödeneğinden karşılanıyor. Bu ücretlerin ne kadar az olduğu ortadadır. Daha da önemlisi yıllık izinleri olmayan, işsizlik sigortası kapsamında olmayan işçiler için hiçbir önlem alınmıyor, ücretsiz izne çıkartılıyor. Önümüzdeki günler üretimin bu şekilde sürdürülmesi halinde işçiler için çok daha riskli olacaktır.

Üretime ara veren hazır giyim firmalarında, işçilerin sağlığı ve güvenliği düşünüldüğü için değil, artık siparişlerin gelmemesinden kaynaklı üretime ara verilmektedir. Bilindiği üzere ZARA sipariş vermeyeceğini duyurmuş, bu sürenin belirsiz olmakla birlikte Mayıs ayını bulabileceği dile getirilmişti.

Toplu taşıma araçlarına yüzde elli sınırlaması getirildiğinde bile ilk olarak işçi servisleri bunun dışında bırakıldı. Yüzbinlerce işçi korona günlerinde topluca servislere biniyor, topluca çalışmaya mecbur bırakılıyor, topluca aynı yerde yemek yiyor. Bu kadarla da sınırlı değil. Özellikle tekstil fabrikalarındaki çalışma koşullarında hijyen kurallarının olmadığını herkes bilir. Bu devam ettirildi. İşçilere ya hiç maske verilmedi ya da göstermelik “elden ele” dağıtılarak virüsün yayılmasına davetiye çıkarıldı. Kimi tekstil firmaları ise sözde maske üretti, kullanılan malzemeler yerlere düştü. Eldiven kullanılmadan üretilen bu denetimsiz maskeler işçilere dağıtıldı. Virüsün yayılma riskini arttıracak bir başka ciddi tehdit ise işe giriş ve çıkışlardır. Yüzlerce, binlerce işçi aynı anda aynı kapıdan işe girip çıkmaktadır. Yüzlerce, binlerce el, aynı yere parmak basarak parmak okutmak zorunda bırakılmıştır.

Patronların sorumsuzluğu saymakla bitmez. Öyle firmalar var ki ancak işçilerde virüs semptomları ortaya çıkınca fabrikalar tatil edildi. O zamana kadar kimlere bulaştığı ise meçhule bırakıldı. İşçiler evlerine, bu riskleri ailelerine ve başkalarına yaymaya gönderildi. Televizyonlar yurtdışından gelenlerin karantinaya alınmasından bahsederken bizzat yurtdışından gelen patronlar ve firma yöneticileri, işçilerin arasında fabrikayı denetlemeyi marifet saydı. İşe girişte işçilerin cep telefonlarını toplamayı çalışma yaşamında meşru olmayan bir kural haline getirenler, işe girişlerde ateşi olan işçilere yüzlerini yıkattırıp ateşlerini düşürdükten sonra üretime devam ettirdiler.

İşçilerin en önemli şikayetlerinden biri yaşananlardan haberdar olmamalarıdır. Verilen izinlerin kapsamının belirsizliği işçileri endişeye sevk etmektedir. Daha da önemlisi semptom gösteren işçilerin saklanıyor olması, sonrasında açığa çıkması işçilerde olan endişe ve kaygıyı haklı olarak artırmaktadır.

Virüsün yayılmasını önlemek için yapılan “evde kal” çağrılarının ancak bunun koşullarının sermaye ve devlet tarafından sağlandığında bir karşılığı olabilir. Üretim; patronların çıkarı için değil, bu ülkede yaşayan insanların zaruri ihtiyaçları için, gıda, temizlik ve sağlık gibi alanlarda sürdürülmelidir. Üretimin devam edeceği bu yerlerde ise işçi sağlığının, can güvenliğinin ön planda tutulması, tıbbın öngördüğü gerekli önlemlerin alınması gerekmektedir.

*

Devrimci Tekstil İşçileri Sendikası olarak örgütlenme çalışması yürüttüğümüz illerden sendikamıza gelen şikâyetleri duyurmayı bu vesileyle bir görev biliyoruz. Bu sorumluluktan ötürü bize ulaşan işçi şikâyetlerini raporlaştırarak bilginize sunmak, işçilerin can güvenliklerinin korunmasına yönelik taleplerinin yayılmasını önemsiyor ilginize sunuyoruz. 

İZMİR:

1-SERBEST BÖLGE:

HUGO BOSS: Üretim tamamen durmuş durumda. İki  hafta önce işçileri yıllık izne çıkardılar, önümüzdeki hafta açıklama yapılacak.

ROY ROBSON: 11 Mart’ın ardından işçilere bir hafta yıllık izin kullandırdılar. Şimdi ise kısa çalışma ödeneğine başvuracak. 30 Haziran’a kadar ücretsiz izindeler.

DİGEL: 15 gündür yıllık izindeler. Sonrası için henüz net bir bilgi yok.

NORDİA: 10 günlük yıllık izne çıkardılar. Halen işçilere net bir bilgi verilmiş değil.

2-BEGOS:

ERA TEKSTİL: Çalışan işçilerden üç kişide koronavirüs tespit edilmesinin ardından fabrika üretime ara verdi. İşçiler nisan sonuna kadar izindeler.

GNT TEKSTİL: 13 Nisan’a kadar işçiler ücretsiz izne çıkarıldı.

DERA TEKSTİL: Kısa çalışma ödeneğine başvurdular. İşçiler ücretsiz izne çıkarıldı ve izin süresi belli değil.

NARKON TEKSTİL: İki haftalık ücretsiz iznin ardından patron kısa çalışma ödeneğine başvurdu. 27 Nisan’a kadar çalışmayacaklar ancak siparişe göre erken başlama durumları var.

3- SARNIÇ:

BETA TEKSTİL: İki haftalık yıllık izne çıktılar. Ancak izni olmayan işçilerin bir sonraki yıllık izninden kullandırdılar.

SİR TEKSTİL: 6 Nisan’a kadar üretime ara verilmiş durumda. İşçileri ücretsiz izne çıkarıldılar.

KORDON TEKSTİL: İşçilerin çoğunun sigortasız çalıştığı Kordon Tekstil’de alınan önlemler ve sağlık koşulları oldukça kötü durumda. 1 hafta izne çıktıktan sonra çalışmaya devam ettiler. İşçilere maske takma zorunluluğu getirilmiş ancak yemeklerin hijyenik olmadığı gerekçesiyle yemeklerin evden getirilmesi ifade edilmiş. Çalışma saatlerinin düşürüleceği söylenmesine rağmen iki gündür işçiler aynı saatte paydos ediyor.

MOTTO TEKSTİL: Üretim halen devam ediyor. Parça başı çalışılıyor. Fabrikanın tatil edilip edilmeyeceği haftaya belli olacak.

MEDİKAL TEKSTİL:  Maske üretiyorlar. Yoğunluktan kaynaklı işçiler sabahlara kadar çalıştırılıyor.

AYDIN GİYİM: İşçiler yıllık izne çıkartıldı. Sonrasına dair işçilere bir açıklama yapılmadı. 

4- ÇİĞLİ:

 MUDE TEKSTİL: Bir işçide koronavirüs tespit edildikten sonra iki hafta süreyle yıllık izne çıkartıldı. 6 Nisan günü iş başı yapılacak.

 MASEK SPOR: Salgının başladığından bu yana işçiler çalışıyor. Dezenfektan, tuvalet hijyeni ve işçiler arasına konulan mesafe dışında bir önlem yok. İşlerin yoğunluğundan kaynaklı mesaiye kalınıyor. Patron ücretsiz izin önermiş ancak işçiler ihtiyaçları olduğu için tercih etmiyorlar, üretim deva ediyor.

TEKS SPORT: Bütün işçileri ücretsiz izne çıkarıldılar. İşveren hiçbir açıklama yapmamış durumda.

ÜNİTEKS: Korona virüsüne karşı dezenfektan koyma, lavaboların ve tuvaletlerin temizliği, yemekte uzak oturma gibi önlemler aldı. Üniteks’in Zara, Belçika, H&M müşterilerine iş yapan bölümler iki hafta izin kullandı. İki haftalık izinleri senelik izinden kesen Üniteks, kısa çalışma ödeneğine başvurmuş. 1 Nisan’dan itibaren de bütün fabrika üretime ara vermiş durumda. Maaşların %60’ını postaneden alacaklar. İzinlerin ne zaman biteceğini süreç gösterecek.

HORİ TEKSTİL: Birkaç yere dezenfektan koymanın dışında hiçbir önlem alınmadı. İşçiler iş yoğunluğu yüzünden mesaili çalışıyor. 

5- TORBALI:

UZ PAMUK: İşçiler yıllık izne çıkarıldılar. Sonrasının ne olacağı belirsiz, işçiler net bilgilendirilmiyor.

SUN TEKSTİL: Patron kısa çalışma ödeneğinden yararlanıyor. 30 Nisan’a kadar üretime ara verildi.

EKOTEN: Üretime ara verilmiş durumda. Patron kısa çalışma ödeneğinden yararlanacak.

MANİSA  SUN TEKSTİL: 1 Nisan’a kadar yıllık izindeydi. Patron 1 Nisan’dan sonra kısaçalışma ödeneğine başvurdu. İş durumuna göre kısa süreli çalışma yapılacak. 

KEMALPAŞA BİZDEN GİYİM: İşçiler ücretsiz izne çıkarıldı. Yıllık izni olanların izni yıllık izinlerinden kullandırılacak. Patron kısa çalışma ödeneği için başvurmuş durumda.

MENEMEN SAVRANOĞLU TEKSTİL: Patron kısa çalışma ödeneğinden yararlanarak işçileri 3 ay izne çıkardı.