ALİAĞA CHP'DEN GECİKMİŞ BİR AÇIKLAMA
CHP Aliağa İlçe Başkanı Barış Eroğlu, Sayıştay'ın Aliağa Belediyesi ile ilgili raporunun üzerinden 15 gün geçtikten sonra açıklama yolladı.
Aliağa Belediyesi'nin 483 milyon TL borç, milyonlarca liralık icra ödemesi ve usulsüz kiralamalarının tespit edildiği rapor Aliağa ve İzmir basınında yer almasına rağmen 15 gündür sessizliğini koruyan CHP Aliağa İlçe Başkanı Barış Eroğlu ve ilçe yönetiminden nihayet bir açıklama geldi.Basın toplantısı düzenlemek yerine yazılı yapılan açıklamada şu ifadeler yer aldı:
"Cumhuriyet Halk Partisi Aliağa İlçe Başkanlığı olarak, geçtiğimiz günlerde duyurulan Aliağa Belediyesi 2024 yılı Sayıştay raporuna ilişkin Cumhuriyet Halk Partisi Aliağa Belediye Meclis üyeleri Murat ARCAK ve Doğanşah AYDIN’ın tespit ettiği bulgular doğrultusunda değerlendirmelerimizi siz değerli basın mensupları ile paylaşıyoruz.Raporda ortaya konulan tespitler, uzun süredir belediye meclis üyelerimiz tarafından dile getirilen tespit ve uyarıları doğrular niteliktedir. Aliağa Belediyesi’nin mali yönetiminde ciddi sorunlar bulunduğu, kamu kaynaklarının şeffaf, etkin ve mevzuata uygun biçimde kullanılmadığı açıkça görünür hale gelmiştir.
“ALİAĞA BELEDİYESİ’NİN GİZLENEN 491 MİLYON TL BORCU VAR”
1. Balon Bütçe Gerçeğe Dönüştü
Sayıştay’ın 2024 yılı denetim raporunda yer alan veriler, daha önce defalarca dile getirdiğimiz uyarılarımızı ne yazık ki doğrulamıştır.
Sayıştay Raporuna göre, 2024 yılı bütçe gideri gerçekleşme oranı yaklaşık %98 seviyesinde iken, bütçe geliri gerçekleşme oranı ise yalnızca %53 düzeyinde kalmıştır.
Raporun bizlere söylediği şudur; Aliağa Belediyesi tahmini gelirlerinin yarısını tahsil edememiş ancak giderlerin tamamını gerçekleştirmiştir.
Mali dengenin bozulacağı, borçlanma ve faiz giderlerinin artacağı, gelirlerin giderleri karşılayamayacağı gibi sorunları, 2024 yılı kesin hesabı görüşmeleri, 2026 yılı bütçe değerlendirmeleri başta olmak üzere birçok alanda defalarca dile getirmemize rağmen mevcut yönetim tarafından görmezden gelinmişti.
Sayıştay da hazırlamış olduğu raporunda tam da bizim uyarmış olduğumuz hususlara özellikle vurgu yapmıştır. Sayıştay’ın söz konusu raporu, Aliağa Belediyesi’nin mali yönetimi açısından ciddi sorunlarla karşı karşıya olduğunu gözler önüne sermekte, defaaten dile getirdiğimiz “balon bütçe” uyarılarımızın gerçeğe dönüştüğünü doğrular nitelik taşımaktadır.
2- Kamu Borçları ve Gecikme Zamları
Bütçedeki bozulmanın en somut göstergelerinden biri, Sosyal Güvenlik Prim ödemeleri ve vergi ödemeleri gibi kamu borçlarının zamanında ödenememesidir. Nakit yetersizliği nedeniyle bu yükümlülükler geciktirilmiş, bu da borçlara faiz ve gecikme zammı eklenmesine yol açmıştır.
Bu nedenle belediyeye, 215 milyon TL tutarında yani bütçenin yaklaşık %8’ine denk gelen gecikme zammı uygulanmıştır.
Örneğin, 80 milyon TL tutarındaki vergi borcu, zamanında ödenmediği için 38 milyon TL gecikme zammı eklenerek 118 milyon TL’ye yükselmiştir. Bu durum, kamu kaynaklarının verimsiz kullanılmasının açık bir sonucudur.
3-Borçların Gizlenmesi ve Şeffaflık İhlali
Daha vahim olan ise, Aliağa Belediyesi’nin vergi ve sosyal güvenlik borçlarını yalnızca belediye tüzel kişiliği üzerinden değerlendirip, belediyeye bağlı şirketlerin borçlarını sanki başka kurumlara aitmiş gibi göstermesidir. Bu yaklaşım, mali şeffaflık ilkesine aykırıdır ve borç gizleme anlamına gelmektedir.
Sayıştay raporuna göre, Aliağa Belediyesi’nin kendi vergi ve sosyal güvenlik borçları 113,5 milyon TL iken, belediyeye bağlı şirketlerin borçları da eklendiğinde toplam borç 604,5 milyon TL’ye ulaşmaktadır. Yani 491 milyon TL tutarındaki borç, kamuoyundan adeta gizlenmiş ya da görmezden gelinmiştir. Bu durum, şeffaflık ilkesine aykırı olmakla birlikte bizler açısından da kabul edilemez bir durumdur.
“DAĞITILMAYAN YARDIMLAR DAĞITILMIŞ GİBİ GÖSTERİLMİŞ”
4- Ambar ve Yardım Malzemesi Usulsüzlükleri
Yine Sayıştay raporu ile, ambar sisteminde ciddi aksaklıklar tespit edilmiştir. Belediyenin satın aldığı malzemelerin bir kısmı, ilgili müdürlükler tarafından ambar sistemine bildirilmemiştir. Bu nedenle, söz konusu malzemelerin ambar çıkış kayıtları oluşturulmamış, fiilen depoda bulunmalarına rağmen sanki dağıtılmış gibi işlem yapılmıştır.
Tüm bu tespitler, mali disiplinden uzak, denetimsiz ve keyfi bir yönetim anlayışının sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Kamu kaynaklarının etkin, verimli ve şeffaf kullanılmaması, yalnızca belediye bütçesini değil, halkın güvenini de derinden sarsmaktadır.
5- Bilişim Sisteminde 254 Milyon TL’lik Eksilme
Tüm bunların yanında, Sayıştay raporunda belediyenin muhasebe ve gelir programında yapılan sistem değişikliğine ilişkin ciddi bulgular yer almaktadır.
15 Eylül 2024 tarihinde gerçekleştirilen sistem değişikliği sonrasında, 16 Eylül 2024 tarihinde, belediyenin alacaklarında 254 milyon TL’lik bir eksilme tespit edilmiştir. Bu tutar, 2024 yılı toplam gelirinin yaklaşık %17’sine denk gelmektedir.
Ayrıca muhasebe kayıtlarında silinen borç tutarı 86 milyon TL olarak görülürken, gelir sisteminde silinen tutarın 1 milyar 74 milyon TL gibi olağanüstü bir rakama ulaştığı görülmektedir. Test ve uyum çalışmaları yapılmadan, uygulama alanı sınırlı bir yazılımın devreye alınması, belediyeyi büyük ölçekli mali kayıp riskiyle karşı karşıya bırakmıştır.
Bu durum hakkında da Sayıştay, detaylı değerlendirmelerde bulunarak, idarenin bilişim sistemindeki zaaflarını maddeler halinde sıralamış ve mevzuata uygun bir bilişim altyapısının kurulması gerektiğini açıkça belirtmiştir.
6- 2023 Giderlerinin 2024’e Aktarılması
2023 yılına ait 273 milyon TL tutarındaki faturaların, 2024 yılı bütçesinden giderleştirilmesi yoluna gidildiği tespit edilmiştir. Bu işlemle, 2023 yılı gider bütçesi 273 milyon TL daha az gösterilmeye çalışılmış, böylece geçmiş yıl mali performansı olduğundan daha iyi gösterilmek istenmiştir.
Bu durum da maalesef halkı kandırmak, gerçekleri gizlemek anlamına gelmektedir.
“ALİAĞA BELEDİYESİ ALEYHİNE İCRA DAVALARI”
7- İcra ve Hukuki Davalarla Artan Mali Risk
Belediyeden alacaklarını tahsil edemeyen kişi ve firmalar tarafından açılan icra takipleri sonucunda, 211 milyon TL tutarındaki alacaklar için 8,5 milyon TL icra ödemesi yapılmıştır. Bu da belediyenin hatalı mali planlaması nedeniyle doğrudan kamu zararına yol açan bir uygulamadır. Kaldı ki, ödenmeyen her bir icra dosyasına günden güne faiz işlediğini de özellikle unutmamak gerekir.
Her fırsatta Aliağa Belediyesinin mali olanaklarıyla övünen ve kendisi de hukukçu olan Belediye Başkanı Serkan Acar’ın döneminde, belediye hakkında 710 adet hukuki ihtilaf davası bulunmaktadır. Bu davalar, toplamda 449 milyon TL’lik bir mali risk taşımaktadır.
Bu tablo, keyfi ve hukuka aykırı yönetim anlayışının sonucu olup, belediyenin gereksiz yargılama, faiz ve icra giderleriyle zarara uğratıldığını göstermektedir.
8- Taşınmaz Kiralamalarında Hukuka Aykırılıklar
Sayıştay raporunda, belediye mülkiyetinde bulunan bazı taşınmazların 10 yıldan uzun süreyle kiraya verildiği, ayrıca 3 yıldan fazla süreli kiralamalar için belediye meclis kararı alınmadığı tespit edilmiştir.
Bu işlemler, yetkisiz ve hukuki geçerliliği olmayan kiralamalar anlamına gelmektedir.
Dahası, belediye şirketlerine mevzuata aykırı şekilde 57 taşınmaz kiralanmış, bu taşınmazlar şirketler tarafından ihalesiz biçimde üçüncü kişilere kiraya verilmiştir.
Belediye şirketleri, ödemesi gereken 8,5 milyon TL’lik kira borcunun yalnızca 928 bin TL’sini ödemiştir.Ayrıca, 57 taşınmazın 11’i için belediyeye ödenmesi gereken bedelden daha düşük kira bedelleri belirlenmiştir.
Bu tablo, kamu taşınmazlarının hukuka aykırı biçimde ve belediye zararına kullanıldığını göstermektedir.
9- Kamulaştırmasız El Atma Davaları
İdarenin kamulaştırmasız el atma davaları kapsamında 18,5 milyon TL tutarındaki borcun yalnızca 5 milyon TL’si ödenmiş; kalan borç için en yüksek mevduat faizi işletilmeye devam etmektedir.Bu durum, belediyeye diğer ödenmeyen her borçta olduğu gibi ek faiz yükü ve kamu zararı doğurmaktadır.
10- Firmalara Ayrıcalıklı Ödemeler
Belediyeye hizmet ve mal sağlayan firmalara, teknik şartnamede belirtilen sürelerde ödeme yapılmadığı, bazı firmalara öncelik tanındığı tespit edilmiştir.
Bir yıl önce işini tamamlayan firmalar ödemelerini alamazken, öncelikli tutulan firmaların ödemeleri zamanında yapılmıştır. Bu uygulama, eşitlik ilkesine ve kamu ihale mevzuatına aykırıdır.
Alacaklarını tahsil edemeyen firmalar icra yoluna başvurmuş, bu da belediyenin gereksiz faiz ve icra giderleriyle zarara uğramasına yol açmıştır. Öncelikli ödeme alan firmaların kimler olduğunun ve hangi sebeple ödemelerinin önceliklendirildiğinin ilgililer tarafından ivedilikle açıklanması ve tüm Aliağa halkının bu konuda aydınlatılması gerekmektedir.
11- Danışmanlık Harcamalarında Savurganlık
Belediyenin kendi personeliyle yürütmesi gereken hizmetler dışarıdan alınarak adeta danışmanlık hizmetlerine para saçılmıştır.
Sosyal medya takibi, halkla ilişkiler, hukuki danışmanlık, muhasebe ve arşiv danışmanlığı gibi içerikleri belirsiz hizmet alımlarına milyonlarca lira ödenmiştir.
12- Doğrudan Temin Usulsüzlükleri
Bazı hizmet alımlarında ihaleyi üstlenen firmaların yasaklı olup olmadığı araştırılmamış, hatta bazı alımlar Kamu İhale Kurumu’na hiç bildirilmemiştir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 19. maddesine göre açık ihale ile yapılması gereken makine-teçhizat, bakım-onarım gibi işler parçalara bölünerek 22-d doğrudan temin yöntemiyle gerçekleştirilmiştir. Burada da yine belediye ile yakın ilişkide olan bazı firmaların önceliklendirildiği görülmektedir.
“ALİAĞA BELEDİYESİ KİRA VE ALACAKLARINI TAHSİL EDEMİYOR”
13- Tahsil Edilmeyen 200 Milyon TL Para Cezası
Belediye tarafından kesilen idari para cezalarının takibi yapılmadığı gibi, tahsilatları da düzenli değildir.
2024 yılı sonu itibariyle 200 milyon TL’lik para cezası tahsil edilmemiştir. Bu tutar, belediyenin gelir bütçesinin yaklaşık %14’üne denk gelmektedir. Harcamaktan çekinmeyen bu anlayış belediyenin büyük bir gelir kalemini oluşturan işbu tahsilatların takibini yapmaktan imtina etmektedir!
14- Temsil ve Ağırlama Giderlerinde Mevzuat Dışı Harcamalar
Özel Kalem Müdürlüğü’nün temsil ve ağırlama giderlerinin bir kısmı mevzuata aykırıdır. Bazı harcamaların belgeleri eksiktir; muayene ve kabul işlemleri yeterince belgelendirilmemiştir.
Açık ihale yapılması gereken mal ve hizmet alımları parçalara bölünerek doğrudan temin yöntemiyle alınmıştır.Daha önce 2025 ve 2026 yılı bütçe görüşmelerinde, bu harcama kaleminin “ucu açık ve denetimsiz” olduğu gerekçesiyle, Özel Kalem Müdürlüğüne ayrılan bütçeye CHP meclis grubu olarak ret oyu vermiştik.Sayıştay denetçisi de bu tespitimizi raporunda doğrulamış ve temsil-ağırlama giderlerinde mevzuata uyulmadığını açıkça belirtmiştir.
Sonuç ve Çağrı
Tüm bu bulgular, Aliağa Belediyesi’nde mali disiplinin kaybolduğunu, kamu kaynaklarının denetimsiz biçimde kullanıldığını, mevzuata aykırı uygulamaların sistematik hale geldiğini göstermektedir.
Cumhuriyet Halk Partisi Aliağa Belediye Meclis Üyeleri ve İlçe Örgütü olarak;
Sayıştay raporunda tespit edilen tüm usulsüzlüklerin incelenmesini ,giderilmesini ve kamu zararlarının tazmin edilmesini talep ediyoruz.Aliağa halkının bir kuruşunun dahi heba edilmesini istemiyoruz.Kamuoyuna saygıyla duyurulur."